Prototyp pierwszego polskiego silnika plazmowego do sond kosmicznych został z sukcesem przetestowany w warunkach zbliżonych do tych panujących w przestrzeni kosmicznej w laboratorium Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA - ESTEC) w Nordwijk (Holandia).

Grupa polskich naukowców z Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy (IFPiLM) w Warszawie opracowuje specjalny silnik do napędu sond kosmicznych i satelitów, który będzie tańszy w eksploatacji od obecnie istniejących rozwiązań. - Podczas sesji eksperymentalnej silnik pracował wystarczająco długo, by zmierzyć ważne parametry (np. siłę ciągu). Można mówić o pierwszym kroku do sukcesu. Bezproblemowe uruchomienie silnika wprawiło w zaskoczenie nawet doświadczonych pracowników ESA. Z reguły pierwsze uruchomienia wymagają odpowiedniego doboru parametrów pracy układu, których ustalenie a priori jest skomplikowane - mówi dr Jacek Kurzyna z IFPiLM, kierownik zespołu.

Testowany silnik to elektryczny napęd plazmowy typu Halla. Takie silniki są już z powodzeniem użytkowane w przestrzeni kosmicznej i wykorzystywane do utrzymywania satelitów na pożądanej orbicie oraz do zmiany ich orientacji. Znalazły one zastosowanie również jako silniki napędowe w sondach dalekiego zasięgu. Ze względu na relatywnie niskie zużycie "paliwa" są poważną konkurencją dla tradycyjnych silników rakietowych. Dla takiej samej misji kosmicznej silnik rakietowy potrzebuje około dziesięć razy więcej paliwa od silników plazmowych.

Ważący 4 kg silnik ma kształt cylindra o średnicy 10 cm i długości 12 cm, a maksymalna moc z jaką może pracować wynosi około pół kilowata. Urządzenie polskich naukowców wytwarza siłę ciągu wystarczającą do pracy na satelitach o masie do około 100 kg. - Sonda SMART-1, którą ESA wysłała na orbitę Księżyca, dysponowała silnikiem ksenonowym o mocy poniżej 2 kW. Był on w stanie zwiększyć prędkość sondy o 3,6 km/s. Zatem w małych próbnikach kosmicznych również nasz napęd mógłby pełnić rolę silnika napędowego - mówi dr Serge Barral z IFPiLM.

Celem naukowców z IFPiLM jest budowa silnika typu Halla tańszego w eksploatacji od dotychczas używanych poprzez zastosowanie kryptonu jako gazu roboczego. Ten gaz szlachetny jest nawet 10-krotnie tańszy od najczęściej stosowanego ksenonu.

Podczas projektowania silnika, w celu obniżenia kosztów i zmniejszenia liczby kolejnych prototypów naukowcy z IFPiLM przeprowadzili szereg symulacji komputerowych, by ocenić jaka konfiguracja elementów silnika umożliwi uzyskanie najwyższej sprawności. Do symulacji wykorzystano program napisany przez dr Serge'a Barrala, jednego z konstruktorów silnika. Obliczona sprawność prototypowego silnika dosyć dobrze zgadza się ze wstępnymi wynikami testów wykonanych w laboratorium ESA i w optymalnych warunkach dochodzi do 50%.

Pierwszy krok - budowa prototypu silnika i jego uruchomienie - został wykonany. Po pierwszych badaniach naukowcy czekają na pełne wyniki testów opracowane przez specjalistów z ESA i jednocześnie pracują nad kolejnym prototypem. - Przez dwa tygodnie sesji eksperymentalnej dokonaliśmy wielu pomiarów. Danych zebranych w eksperymencie jest dużo, a ich rzetelna obróbka wymaga czasu. Pracownicy ESA obiecali przysłać opracowane dane już w styczniu - mówi Jan Miedzik, uczestnik projektu.

- Pierwsze testy prototypowego układu pokazały gdzie wskazane są modyfikacje. Najważniejszy i najtrudniejszy do zaprojektowania element układu - obwód magnetyczny - pracował bez zastrzeżeń, więc będziemy dążyć do uzyskania tej samej konfiguracji w kolejnym prototypie - wyjaśnia Dariusz Daniłko, członek zespołu odpowiedzialny za numeryczne modelowanie pola magnetycznego w silniku Halla. W przyszłym roku kolejny prototyp będzie przechodził testy, także w laboratorium ESA.

Najnowsze badania eksperymentalne polskich naukowców mogą przyczynić się do redukcji kosztów eksploatacji satelitów oraz sond kosmicznych, z których wszyscy korzystamy codziennie, często nieświadomie. Urządzenia montowane na satelitach służą do dokładniejszego prognozowania pogody, przesyłania sygnału telewizyjnego i do transmisji rozmów telefonicznych. Dzięki satelitom możliwe było stworzenie systemu GPS. Co ważne, przesyłanie danych, czy transmisja rozmów na duże odległości jest tańsza przy użyciu satelitów niż łącz naziemnych.

Projekt i budowa pierwszej wersji elektrycznego silnika plazmowego typu Halla zostały sfinansowane przez Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy. Badania w laboratorium ESA oraz budowa kolejnego prototypu są finansowane z budżetu projektu KLIMT (Krypton Large Impulse Thruster) realizowanego w ramach Porozumienia o Europejskim Państwie Współpracującym zawartego między Polską a ESA.

Prototyp pierwszego polskiego silnika plazmowego już działa – polscy naukowcy nie mieli jak dotąd własnego silnika plazmowego. Na razie służy do badań naukowych, ale w przyszłości przewidziana jest jego produkcja z udziałem partnerów przemysłowych celem wykorzystania go do zadań w przestrzeni kosmicznej. Warto wspomnieć, że w IFPiLM ten sam zespół pracuje nad drugim, dużo mniejszym silnikiem, który w przyszłości znajdzie zastosowanie na małych sondach lub satelitach takich jak polski satelita LEM.

Zapraszamy na:

http://www.youtube.com/watch?v=RP48Eb4lr54 - pierwsze uruchomienie

http://www.youtube.com/watch?v=YSD_bo65RnA - uruchomienie poprzez wyładowanie jarzeniowe

Osoba kontaktowa:

Jan Miedzik

Tel: +48 22 6381005 wew. 40; Fax: +48 22 6668372

E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Instytut Fizyki Plazmy i laserowej Mikrosyntezy (IFPiLM)

Oddział Plazmy w Polu Magnetycznym

Zespół Akceleratorów Plazmowych

Ul. Hery 23, 01-497 Warszawa

Źródło zdjęcia - dr Jacek Kurzyna

Staże w jednostkach naukowych i w przedsiębiorstwach finansowane w 100% ze środków UE

Projekt "VI edycja TEKLA PLUS - Stolica staży"

Consulting Plus Sp. z o. o. w partnerstwie z m.st. Warszawa realizuje projekt "VI edycja TEKLA PLUS - Stolica staży", w ramach którego ze środków unijnych finansujemy staże pracowników warszawskich firm w jednostkach naukowych oraz staże pracowników naukowych w firmach. Staże mają na celu opracowywanie innowacyjnych rozwiązań dla firm.

Za przeprowadzenie stażu wypłacamy jednostce naukowej do 51.000 zł, natomiast pracownikowi naukowemu dodatek stażowy w wysokości 3.500 zł za miesiąc stażu.

Więcej informacji na stronie projektu "VI edycja TEKLA PLUS – Stolica staży” www.staze.teklaplus.pl

Zespół Projektu „VI edycja TEKLA PLUS-Stolica staży”

_________________________________________________

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Firma SMT Software została zwycięzcą unijnego przetargu na obsługę informatyczną organizacji Fusion for Energy, zajmującej się budową eksperymentalnego reaktora termojądrowego. Do konkursu zgłosiło się kilkadziesiąt spółek z całej Europy. - Ten przetarg traktowaliśmy jako test. Teraz będziemy startowali w większej liczbie przetargów na poziomie Komisji Europejskiej - zdradza plany na przyszłość Konrad Pankiewicz, prezes SMT.

Obok polskiej spółki, projekt będą realizowały też dwie zagraniczne firmy. Przedstawiciele SMT nie podają, o które spółki chodzi. - To duże, międzynarodowe korporacje, nie możemy jednak zdradzać ich nazw. Mogę za to powiedzieć, że znalezienie się w tym gronie to dla nas duże wyróżnienie - mówi Alicja Szymkiewicz, w SMT odpowiedzialna za kontakt z mediami.

Według zawartej umowy ramowej, wrocławska firma będzie tworzyła i usprawniała oprogramowanie, a także mierzyła efektywność systemu informatycznego, który obsłuży prace nad eksperymentalnym reaktorem. Dokument będzie obowiązywał przez dwa lata z możliwością przedłużenia o kolejne dwa. - Ponieważ jest to umowa ramowa, w tej chwili nie wiemy jeszcze jakie dokładnie zadania przypadną nam w udziale. Dlatego nie możemy oszacować wartości naszych prac. O wszystkich podpisanych umowach będziemy informować w komunikatach - odpowiada Alicja Szymkiewicz na pytanie o wartość umowy.

SMT Software jest jedną z ośmiu spółek należących do grupy SMT. Jej przychody w pierwszym półroczu 2013 roku wyniosły prawie 16,5 miliona złotych wobec 10,6 miliona w analogicznym okresie poprzedniego roku. Zysk netto spółki z 0,8 miliona złotych w pierwszym kwartale 2012 roku zwiększył się do 2,2 miliona złotych w analogicznym okresie tego roku.

Fusion for Energy to organizacja zajmująca się budową eksperymentalnego reaktora termojądrowego utworzona w ramach tak zwanego Euroatomu przy Radzie Europejskiej. Do podstawowych zadań przedsięwzięcia F4E należy m.in. opracowywanie i produkcja zaawansowanych technologicznie komponentów na użytek projektu badawczego ITER we współpracy z przemysłem oraz instytutami badawczymi w Europie. We wspólnym przedsięwzięciu uczestniczy 27 krajów członkowskich Unii Europejskiej, Euratom reprezentowany przez Komisję Europejską i Szwajcaria.

Source: manager.money.pl

To już 37 lat badań prowadzonych w IFPiLM między innymi dla przyszłej energetyki. Była to kolejna okazja do spotkania, do wspomnień, gratulacji sukcesów i wyrażenia nadziei na przyszłość równie dobrą, jeśli nie lepszą od tego, co już udało się osiągnąć.

Tegoroczna uroczystość jubileuszowa IFPiLM w teatrze GO, znajdującym się na terenie Instytutu, zgromadziła oprócz Załogi także wielu szacownych Gości, wśród których znaleźli się m.in. prof. Marek J. Sadowski (Honorowy Przewodniczący Rady Naukowej IFPiLM), prof. Jan Pluta (Politechnika Warszawska, członek RN Instytutu), prof. Krzysztof Drozdowicz (Instytut Fizyki Jądrowej PAN), Ryszard Socha (ACS), Krzysztof Tomaszewski (ACS), Wacław Muniak (Solaris Optics S.A.), Józef Piotrowski (Vigo System S.A.), Wiesław Galus (Vigo System S.A.), Krzysztof Więcław, Witold Głuchowski (Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak), Tomasz Sopyło (Sublime Technologie Informatyczne), red. Marek Bielski (Pro Atom), Włodzimierz Gołaszewski (dyrektor teatru GO) oraz pan Tadeusz Zygan. Dokumentację fotograficzną spotkania przygotowywała Pani Katarzyna Gałkowska-Guzik.

Dyrektor IFPiLM, prof. Andrzej Gałkowski, w swojej prezentacji zwrócił uwagę na istotne fakty i osiągnięcia z ostatniego roku, wśród których znalazła się informacja o dorobku publikacyjnym Instytutu mierzonym wzrastającą liczbą artykułów naukowych w ważnych czasopismach międzynarodowych. W mijającym roku zostały pozytywnie rozpatrzone dwa wnioski o nadanie tytułu profesora i dwóch młodych naukowców - dr Paweł Gąsior oraz dr Rafał Prokopowicz - uzyskało stopień naukowy doktora.

Dyrektor Instytutu zapoznał zebranych z zakresem prac prowadzonych ostatnio w dwóch oddziałach instytutowych – Oddziale Plazmy Wytwarzanej Laserem oraz Oddziale Plazmy w Polu Magnetycznym. Większość tych prac wykonano w ramach szeroko zakrojonej współpracy międzynarodowej. Dyrektor przedstawił też nową i zmodernizowaną aparaturą badawczą. Przywołał również sukces dwóch konferencji międzynarodowych, zorganizowanych w tym roku przez IFPiLM, mianowicie: PLASMA-2013 - Research and Applications of Plasmas (w Warszawie) oraz 14th Workshop on Plasma Edge Theory in Fusion Devices (w Krakowie). Odnotowany został również wysiłek naukowców Instytutu uczestniczących w XVII Festiwalu Nauki. W ciągu 9 dni trwania Festiwalu mieszkańcy Warszawy mieli możliwość wysłuchania wykładów dotyczących badań prowadzonych w Instytucie i odwiedzenia instytutowych laboratoriów.

Uroczystość jubileuszu była okazją do ogłoszenie wyników konkursu o nagrody dyrektora I i II stopnia. Laureatami nagrody I stopnia zostali wspólnie dr hab. prof. Taduesz Pisarczyk i dr Andrzej Kasperczuk. Nagrody II stopnia otrzymała mgr Irena Ivanova-Stanik oraz zespół: mgr Leszek Ryć, dr Sławomir Jabłoński, mgr Jacek Kaczmarczyk i Waldemar Figacz.

Laureaci nagród dyrektora, tegoroczni doktorzy oraz jubilaci świętujący „okrągłe” rocznice pracy otrzymali pamiątkowe dyplomy. Laureaci przedstawili prezentacje dotyczące osiągnięć badawczych uznanych za zasługujące na wyróżnienie nagrodami dyrektora.

Spotkanie zakończyła prezentacja dyrektora Teatru GO, Włodzimierza Gołaszewskiego, prezentująca oryginalną działalność tego teatru w zakresie powiązania nauki ze sztuką i pokazywania pierwiastka metafizycznego w tym związku. Teatr GO współpracuje z Instytutem w promowaniu nauki poprzez sztukę i sztuki poprzez naukę.

Końcowym, nieoficjalnym aktem uroczystości jubileuszowych było spotkanie towarzyskie.

Zdjęcia z jubileuszu 37-lecia Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy są dostępne w galerii.

Miło nam poinformować, iż odwiedzający IFPiLM w ramach XVII Festiwalu Nauki nie zawiedli po raz kolejny. Mieliśmy przyjemność gościć grupy w różnym wieku (ok. 70 osób) w ciągu dwóch weekendów, a także 6 klas ze szkół podstawowych i gimnazjów (ok. 150 osób) w tygodniu. Padło wiele pytań dotyczących fizyki plazmy, działania laserów oraz silników kosmicznych, a także promieniowania wokół nas, na które nasi naukowcy starali się odpowiedzieć w sposób wyczerpujący. Mamy nadzieję powtórzyć sukces frekwencyjny także za rok i już teraz zapraszamy na wykłady i zwiedzanie laboratoriów IFPiLM podczas kolejnej edycji warszawskiego Festiwalu Nauki.